Herson şehri Ukrayna’nın güneyinde, Dnyepr nehri üzerinde, ülkenin dış dünyaya açılan önemli ancak küçük şehirlerinden biridir. Bugün 42 ülke ile ticaret yapan bu liman, şehrin kuruluş amacı olmuş ve zamanla gelişerek bölgenin ticaret merkezlerinden biri halini almıştır. Kurulduğu günden bugüne kadar liman, konumu, kapasitesi, potansiyeli ile Türkiye için çok önemli bir yere sahiptir.

Uzun yıllardır yaşadığım bu güzel şehirdeki liman ile ilgili bilgileri ve Ukrayna’nın Türkiye ile olan ilişkilerindeki yeri konusunu değerlendirmeye gayret edeceğim bu yazımda.

Ukrayna, Türkiye’nin önemli bir ticaret ve stratejik ortağı ve dost komşusudur. 2014 yılının başından beri ülkede yaşanan gergin günler ve Kırım’da hakimiyetin el değiştirmesi Türkiye’yi de yakından ilgilendirmekte ve etkilemektedir.

Bu tür sıkıntılı günler ülkelere aralarındaki ekonomik ve sosyal ilişkileri tekrar gözden geçirme imkanı, eksiklikleri ve yanlışları net olarak görme fırsatı vermekte. Bu son krizide bizlere göstermiştirki Türkiye ve Ukrayna biribirlerini tamamlayan iki dost komşu olmakla beraber aralarındaki ekonomik, sosyal Ilişkilerin daha çok geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

İki ülke arasındaki ticaretin ve başta tahıl olmak üzere tüm ürünlerin sevkiyat zincirinin en stratejik unsurlarından olan limanlar konusunda daha yakın ilişkilerin ve işbirliğinin yapılması, potansiyelin geliştirilmesi gerekmektedir. Halen, 6 milyar dolar seviyesinde olan iki ülke arasındaki ticari hacmin 20 milyar dolara çıkarılması hedeflenmekte. Ağırlıklı olarak hammadde aldığımız Ukrayna’nın liman şehirlerinden olan Herson ilerleyen yıllarda Türkiye için özel bir öneme sahip olacaktır. Yılda 2 milyon tona yakın tahıl ürünlerinin yüklendiği bu limandan Türkiye’ye yollanan tahıl miktarı 1 milyon tona yaklaşmaktadır. Ukrayna’nın her yıl düzenli olarak artan tahıl rekoltesi ve Türkiye’nin artan hammadde talebi sebebi ile şartlar bu iki ülkeyi Herson’da buluşturmaktadır. Herson şehrinin ve limanının gelişmesi başta Türk gıda ve yem sektörünün gelişmesine katkıda bulunacaktır. Çok yakın bir zamanda Türk Hava Yollarının İstanbul-Herson direkt uçuşlarına başlanması amacı ile yaptığı çalışmalar bu şehrin öneminin Türk devleti tarafından da görüldüğünün bir emaresi olarak kabul edilebilir. Bir yıl öncesine kadar Kırım ve Odessa arasında sıkışıp kalan ve bir türlü beklenen hamleyi yapamayan Herson şehri ve limanı Rusya ile yaşanan krizli günlerde önemini ortaya koyma fırsatı buldu ve dikkatleri üzerine topladı.

Nehir limanı olması, derinliğin ağır tonajlı gemilere izin vermemesi sebebi ile genellikle 3-5 bin tonluk gemilerin yüklenebildiği Herson limanından teknik uygunluğun imkan vermesi durumunda 12 bin tona kadar gemiler yüklenebilmektedir. İlk 10 bin tonluk yükünü Herson’dan yükleyen 20 bin tonluk gemiler kalan yükünü Odesa veya Nikolaev’den yükleyerek zamandan ekonomi yapabiliyorlar. Kuru yüklerin yüklendiği limanda derinlik 7,6 m’dir. Ağırlıklı olarak Karadeniz ve Akdeniz havzasındaki limanlara yüklemeler yapılmaktadır. Yüklenen ürünlerin en önemli alıcısı Türkiyedir. Türkiyeyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri izlemektedir. Türkiye, Ukrayna’dan buğday, ayçekirdeği, mısır, soya başta olmak üzere kepek, küspe, yağ gibi ürünleri ithal etmektedir.

Kırım’ın Ukrayna’nın hakimiyetinden çıkmasından sonra ülkedeki 22 ana limanından 7’side Ukrayna’nın kontrolünden çıkmış oldu. Ülkenin 2013 yılı gemicilik faaliyetlerini özetleyen bu tablodan da anlaşılacağı üzere Kırım’daki bu limanların toplam yükleme kapasitesi 30 milyon DWT’u bulunmakta ki bu ülke toplamının %12’sini oluşturmakta. Kırım’daki bu idari değişiklikten sonra Herson limanı ülkenin en büyük sekizinci limanı oldu. Ancak, potansiyeli, konumu ve fiziki şartları sebebi ile Herson limanının ilerleyen yıllarda büyük bir hamle yapması ve büyümesi bekleniyor.

Liman kompleksinin ve ona destek olabilecek yeni yan tesislere, yatırımlara ihtiyacı bulunmaktadır. Bu konuda Ukrayna makamlarınca yapılması teklif edilen  bazı yatırım projelerinin birkaçını ilerleyen günlerde yine internet sitemde paylaşacağım. Rusya ile Ukrayna arasındaki krizin bitmesinden sonra Türk yatırımcılarının gelecek vaad eden bu limandaki yatırım fırsatlarını değerlendirmeleri gerektiğini düşünüyorum.

Bu genel bilgilerden sonra liman ile ilgili daha detayli teknik bilgileri özetleyelim:

HERSON LİMANI, TARİHÇESİ, BUGÜNÜ VE TEKNİK DURUMU

Herson şehri 18 Haziran 1778’de II.Katerina’nın emri ile Rusya’nın güney sınırlarını korumak amacı ile  kuruldu. Çariçe kurduğu bu yeni şehire bu coğrafyada geçmişte yaşamış Bizans kolonisi Hersones’lerin adını vererek bölge halkının haklarını ve tarihlerini koruduğu imajını verdi ve Osmanlıya karşı komşu ülkelerin desteğini almaya hedefledi ve başardı.  Karadeniz filosu için güvenli bir sığınak ve liman olması için Dnyepr nehri üzerinde kurulması planlanan Herson şehri 1803 yılında valilik statüsü almış ve aynı yıl ticaret limanı olarak çalışmaya başlamış ve 1806 yılında tersane kurulması kararı alınmıştır.  Başlangıçta yılda 20-30 ticari gemi inşa edebilme kapasitesine sahipti. Yıllar içerisinde işçi gücü ihtiyacının artması ile şehrin nüfusu, ticaret hacmi ve tersanenin kapasitesi arttı. Hızla büyüyen şehir 19. yüzyül başlarında orman ürünleri, yün, tahıl, balık, bez, ipek, bal, yağ ve baharatın alınıp-satıldığı ve gemiler ile yurt dışına gönderildiği önemli bir ticari merkez haline geldi. 1833-43 yılları arasında tersanelerde 187 yelkenli ve buharlı gemi inşa edilirken demir-çelik ürünlerinde de önem kazanmaya başladı.

Otuz yıl süren nehir zemininin temizlenmesi ve düzeltilmesi çalışmalarının ardından 1901 yılında tekrar kullanıma açılan liman ilerleyen yıllarda bölgenin en önemli tahıl ihracatı yapılan limanı olma ünvanını aldı.

İç savaş ve II. Dünya savaşlarından sonra Herson, güney Ukrayna’nın sanayi, tarım ve kültür merkezi olarak öne çıktı. Zamanla modern teknolojik makine-ekipman ile donatılan liman SSCB’nin Karadeniz’deki önemli ticari limanlarından biri oldu.

Günümüzde Herson Deniz Ticaret Limanı olarak hizmet veren liman Ukrayna’nın dünyaya açılan önemli bir kapısı ve devlet sertifikalı modern handling, güvenli seyir hizmeti ile faaliyetlerine devam etmektedir.

Herson limanının konumu “Latitude 46°38’N, Longitude 32°37’E” olup Dnyepr nehrinin sağ kıyısı üzerinde nehrin ağzına 15.0 km mesafededir.

Yıl boyu seyire müsaittir. Genelde kuzey ve poyraz rüzgarları hakimdir. Genellikle kasım ve mart ayları arasında olmak üzere yılın %10’luk bölümünde 15 m/s ve üzerinde rüzgar almaktadır. Yılın 20-60 günü sis görülmekte ve genellikle günün 5-6 saatlik kısmı sis altındadır.

Limanında yer aldığı Dnepro deltası milli koruma altındadır ve sadece sınırlı kollarında seyire izin verilmiştir. Liman giriş hattında seyir ile ilgili büyük bir sıkıntı bulunmamaktadır. Çok soğuk havalarda zaman zaman donan nehirde buzkırıcılar hizmet vermektedir.

Kherson Deniz Ticaret Limanı şu konularda hizmet vermektedir:

Ana Hizmetler :

• İhracat, transit ve yurtiçi yüklerinin aktarılması
• Yükleme-boşaltma işlemleri
• Yüklerin ayrımı, sabitlemesi, kurutulması, tartılması gibi işlemler
• Kuru dökme kimyasal yüklerin 50 kg’lık eurobag ve bigbag’lere doldurulması
• Kargo partisi haline getirebilmek amacı ile yüklerin belli süreliğine depolanması

Yardımcı Hizmetler :

• Karadeniz ve Akdeniz limanlarına uluslararası yüklerin liman filosu gemileri ile taşınması
• Römork hizmeti
• Buzkırıcı gemi ve kılavuzluk hizmeti
• Kum nakliye ve ocağı işletmeciliği
• Forwarding hizmeti

Liman yılda 4 milyon ton genel ve kuru kargo işlemek üzere tasarlanmıştır. Bu tonajın %40’ını dökme ve çuvallı mineral gübreler ve kimyasallar, % 40’ından fazlası ise tahıl oluşturur. Ayrıca, hurda metal, her türlü külçe, pik demir, kok, demir alaşımları, kereste, kum, vb kargoları da yüklemektedir.

Cargo Handling Rates at Kherson Sea Ports

Cargo	Operation (loading / discharging)	Rate (t/vesse/day)
Frozen cargoes	discharging	400
Metal products	discharging / loading	100
Scrap	loading	600
General cargoes, import, till 50 kg	discharging	300
General cargoes, import, 50 kg and more	discharging	500
Cargo in bags	loading	1000
Cargo in bigbags	discharging / loading	1500
Sulphur	discharging / loading	2000
Bulk fertilizers, from a berth	discharging	2500
Bulk fertilizers, board to board	discharging	2500
Bulk fertilizers, wagon to board by 100 t crane	loading	2500
Bulk ammonia sulphate	loading	5000
Ammonia sulphate in bulk from semi-wagons	loading	2000
Phosphorites, board to board	loading	2000
Ferro-alloys	loading	2000
Timber packed	loading	600
Timber non-packed	loading	500
Bulk sand	loading	3000
Light grain via storage	loading	800
Light grain, direct scheme	loading	1500
Light grain, board to board	loading	850
Light grain, via terminal	loading	2000
Heavy grain via storage	loading	2000
Heavy grain, direct scheme	loading	3000
Heavy grain, board to board	loading	2000
Heavy grain, via terminal	loading	3000

Limanda genel ve dökme yüklerin elleçlenmesi için bir yük elleçleme alanı bulunmaktadır. 1,262 m uzunluğunda rıhtımı bulunmaktadır. 20 bin ton kapasiteli tahıl terminalide burada yer almaktadır. Vagon ve kamyonlardan boşaltılan tahıl bu silolara boşaltılabilir veya konveyörler vasıtasıyla depolara gönderilir.

Kherson limanı yıl boyunca bayrak ayrımı yapmaksızın açıktır ve 200 m uzunluğunda, 7,6 m drafta sahip gemiler yanaşabilmektedir. Liman suları içinde hiçbir gemi 6 knot ve üzeri hızda gidemez. Herson limanında rıhtıma bağlanma işlemleri sırasında römorkör yardımı alınması zorunludur. Römorkör sayısı ve kapasitesi liman kaptanı ve gemi kaptanının ortak kararı ile belirlenir. Limanda tüm seyir ve manevra liman masteri tarafından düzenlenir. SPCI izni olmadan hiçbir geminin yanaşmasına veya demir almasına izin verilmemektedir. Herson limanında gemilerin yükleme ve boşaltma işlemleri kargo sahiplerinin ya da  ekspeditörlerinin kullanım anlaşmalarına uygun olarak yapılmaktadır. Kargo sahipleri ya da ekspeditörleri sözleşmeleri uyarınca liman idaresine en az 6 gün önceden geminin yüklenmesi veya boşaltılması için başvurması gerekir.

Günde 750 ton gübreyi 50 kg’lık çuvallara doldurabilecek tesis de liman bünyesinde bulunmaktadır. Bu çuvallar 2 tonluk bloklar halinde gemilere yüklenebilmektedir. Diğer dökme yükler, tomruk ve değişik formdaki yüklerinde limanda yüklemesi yapılabilmektedir.

Liman Planı :

 

 

 

 

 

Berths of Kherson Sea Port

Specialization	Berth	Length (m)	Depth (m)
Bulk cargoes	1	200,00	5,50
General cargoes	2	106,50	7,25
General cargoes	3	100,00	7,25
General cargoes	4	200,10	8,25
Bulk cargoes	5	194,00	8,25
Bulk, grain cargoes	6	153,40	8,25
Auxilliary berth	7	149,20	2,50
Grain cargoes	8	80,00	7,90
Grain cargoes	9	170,00	7,90
Grain cargoes	10	113,60	3,70
Coal, coke	Backwater no. 2	150,00	1,50
Coal	Backwater no. 2	80,00	5,50

 

 

Tahıl, gübre ve diğer kargoları depolamak için DM tipinde bin ton kapasiteli 11 gemi ve 2,4 bin ton kapasiteli 2 adet mavna bulunmaktadır.

Makine-Ekipman Parkı :

• Gantry Vinç “Ganz”, “Albrekht”, “Albatros” 5-20 ton, 18 adet 
• Yüzer vinç 16 ton, 4 adet
• Yüzer vinç 100 ton, 1 adet
• Yüzer vinç 150 ton, 1 adet
• 22 fork-lift 1.5 ton
• 10 fork-lift 4 ton
• 7 fork-lift 5 ton
• 4 fork-lift 10 ton
• 4 bulldozer
• 2 Sisu liman tip traktör
• 17 kepçe yükleyici
• 2 Symon-Richards çuvallama, 120 t/saat
• 5 çekici traktör МТЗ80
• Konveyorler
• 2 vagon boşaltma ünitesi
• Su tanker gemisi, 800 ton
• Diğer temel makine-ekipmanlar

Kherson Port’s Cranes’ Specifications

Name, types	Quantity	Lifting Capacity(t)	Outreach (t)
Ganz, gantry	6	5/6	8-30
Albrecht, gantry	2	10	8-30
Albatros, gantry	10	10/20	8-32
Deer, caterpillar	1	8	4-14
KC 4572, automobile	1	16	4-16
Bleichert, floating	1	15	8-25
Ganz, floating	3	16	8-30
Ganz, floating	1	100/25	9-33
Neptun, floating	1	150/32	9-25

Kherson Port’s Fleet

Name, type	Quantity	Power (hp)
V. Bainov, dry cargo ship	1	1320
Volgo-Balt-218, dry cargo ship	1	1400
Kiliya, dry cargo ship	1	1320
P. Postyshev, dry cargo ship	1	1400
Barges 1043, 1056	2	40
Barge	3	–
Dunay, sea tug	1	800
Dnepr, Komkov, sea tug	2	1200
RBT-116, harbour tug	1	300
Salyut, Vostok, harbour tug	2	225
Moskovsky-3, river pusher	1	450
M. Vorobyov, fueler	1	450
PS-305, bilge waters collector	1	225
Vodoley-1, oil collector	1	65
Kafa, roads launch	1	300
T. Kopeikin, roads launch	1	150
LK-49, pilot boat	1	300
St. Yuriev, roads launch	1	150
Otvazhniy, firefighting boat	1	225
NMS-38, oil collector	1	135
Volga-49, roads launch	1	135
DM, dry cargo ship	11	135
RIF, transport launch	1	150
ZRS Skif, suction-tube dredger	1	–

Liman İdari Kadrosu :

Sergei V. Ignatenko       Valeriy V. Ternavskiy                                             Vladimir V. Ogirenko        

Liman Müdürü               Ticaret Müdürü                 İdari Müdür                   Teknik Müdürü        

 

R. Ilya Anatolyevich        Valeriy P. Zhurov             Irina V. Anikeeva            Vladimir D. Vostrikov 

Mali İşler Müdürü            Yatırımlar Müdürü            Hukuk Müdürü                Güvenlik Müdürü  

 

Ivan V. Yefimenko            Elena A Kovalchuk         Julia V Litovska  

Liman Kaptanı                 İdari İşler                           Personel İşleri        

 

Kherson Deniz Limanının Tarihteki Müdürleri

VHF radio stations in Port (24 hrs/day)

Name of subscriber	Call sign	Calling channel	Working channel	Phone	Time of work
Central Port Radio Station	Kherson radio-1	16	7, 27	481312, 481414	0530–1730
Port Operator	Kherson radio-2	9	9	481308	24H
Harbour Master	Kherson radio-5	16	14	481204	24H
Port Fleet Operator	Kherson radio-6	9	9	481262	0600–1500

 

 

Limandan Muhtelif Görüntüler :

 

 

KAYNAK : Herson Deniz Ticaret Limanı resmi sitesi

http://turkhaber.com.ua/ukraynanin-herzon-limaninin-turk-dis-ticaretindeki-onemi-ali-bulut/

http://tuid.org.ua/ukraynanin-herzon-limaninin-turk-dis-ticaretindeki-onemi-ali-bulut